Są to związki organiczne, składające się z węgla, wodoru i tlenu.
Spis treści
Podział węglowodanów
Węglowodany dzielą się na:
- monosacharydy, czyli cukry proste,
- oligosacharydy – podczas ich hydrolizy (rozkładu) powstaje nie więcej niż 6 cząsteczek monosacharydów,
- polisacharydy – w czasie ich hydrolizy powstaje więcej niż 6 cząsteczek monosacharydów.
Ważniejsze monosacharydy to:
- glukoza,
- fruktoza,
- galaktoza,
- mannoza,
- ryboza,
- deoksyryboza.
Do oligosacharydów zalicza się m.in:
- sacharozę – zbudowana z glukozy i fruktozy, występuje w większych ilościach w trzcinie cukrowej, burakach cukrowych, w niektórych warzywach i owocach (np. marchew, ananasy),
- laktozę – składa się z glukozy i galaktozy, występuje w mleku wszystkich ssaków.
Do polisacharydów należą m.in.:
- skrobia – stanowi materiał zapasowy roślin, występuje głównie w ziarnach zbóż, ziemniakach, kukurydzy. W surowej postaci jest trudno strawna, produkty ją zawierające należy poddać obróbce termicznej.
- glikogen – stanowi zapasowy materiał energetyczny organizmu, znajduje się w wątrobie, mięśniach, nerkach, mózgu, mięśniu sercowym, płytkach krwi.
- celuloza – jest składnikiem błonnika pokarmowego.
- inulina – stanowi substancję zapasową niektórych roślin; znajduje się w bulwach i korzeniach dalii, karczochów i mniszka lekarskiego, zaliczana jest do prebiotyków.
Większość węglowodanów, które są zawarte w produktach wchłania się do krwioobiegu jako glukoza lub jest w nią przekształcana w wątrobie.
Rola węglowodanów przyswajalnych
- stanowią główne źródło energii dla organizmu,
- są niezbędne do utleniania kwasów tłuszczowych,
- są wykorzystywane do syntezy aminokwasów glukogennych (alanina, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy, glicyna, seryna, prolina, histydyna),
- biorą udział w syntezie struktur komórkowych,
- w wyniku nadmiernego spożycia, zwłaszcza sacharozy (słodycze, cukier) są przekształcane w tłuszcze, które odkładają się w organizmie, co prowadzi do otyłości.
Do węglowodanów niesprzywajalnych zalicza się błonnik pokarmowy.